گفتگو اموزش پرورش درباره تشنه بودن مدارس از شادی و نشاط

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، نظام آموزش و پرورش بی شک نقشی مهم در بروز خلاقیت افراد دارد. برای این منظور سیستم آموزشی به رغم بسیاری از مشکلات و نارسایی های موجود، باید به سمت بهبود و ارتقای شاخص ها و امکانات خود گام بردارد. یکی از این شاخص ها،

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، نظام آموزش و پرورش بی شک نقشی مهم در بروز خلاقیت افراد دارد. برای این منظور سیستم آموزشی به رغم بسیاری از مشکلات و نارسایی های موجود، باید به سمت بهبود و ارتقای شاخص ها و امکانات خود گام بردارد. یکی از این شاخص ها، شادی و نشاط در مدارس و محیط های آموزشی است، چرا که دانش آموزان در فضای شاد انگیزه بیشتری برای حضور فعال در مدرسه خواهند داشت؛ فضایی که می تواند زمینه بروز و ظهور خلاقیت ها باشد.
شادی و نشاط یکی از ضرورت های جامعه است که می تواند به پویایی و سرزندگی آن منجر شود و با ایجاد خلاقیت و انگیزه در میان افراد به پیشرفت جامعه یاری رساند.
این روزها اما آمارها و گزارش های خوبی از وضعیت شادی و نشاط در جامعه ایران به گوش نمی رسد و طبق آمارهای جهانی، ایران در میان کشورهای جهان از رتبه پایینی در زمینه شادی برخوردار است. لاجرم محیط های آموزشی ما نیز از این شرایط جدا نیستند.
این در حالی است که در آموزه های دینی و فرهنگ ملی ما به دفعات بر اهمیت نشاط و شادی تاکید شده است. در قرآن کریم، مفهوم شادی بارها با الفاظی مانند فرح، فرحوا، تفرح، تفرحوا، تفرحون، یفرح، فرحون و فرحین» آمده است.
خداوند در آیه ۵۸ سوره یونس» می فرماید: بگو به فضل و رحمت خدا باید خوشحال شوند که از آنچه گردآوری کرده‏ اند بهتر است.(قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ)
در حکمت ۱۸۸ نهج البلاغه» نیز از حضرت علی (ع) نقل شده است: این دل ها همانند بدن ها خسته و افسرده می شوند و نیاز به استراحت دارند، در این حال، نکته های زیبا و نشاط انگیز برای آنها انتخاب کنید.
در کنار فرهنگ دینی ما، فرهنگ کهن ایران زمین هم سرشار از نمادهای شادی و نشاط است که آیین ها و جشن های شادی چون یلدا» و نوروز» از جمله این نمادها هستند.
حال پرسش اینجا است که با وجود تمام ظرفیت های مذهبی و فرهنگی در ایران، چرا جامعه همواره گرایش بیشتری به غم دارد. چرا در مدارس ایران، کمتر نمادهای شادی و نشاط به چشم می خورد و برای ایجاد شادی های مثبت و سازنده تلاش چشمگیری نمی شود؟
برای بررسی هر چه بیشتر این موضوع، گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، با محمد نیک نژاد» کارشناس آموزش و پرورش و سیدحسن چلک» رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت وگویی را صورت داد.

** اهمیت توجه به نمادهای شادی در مدارس
ایجاد فضای نشاط آفرین در مدارس با راهکارها و ابزارهای متفاوت، موضوعی است که کارشناسان بر آن تاکید دارند.
نیک نژاد در این زمینه در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا گفت: باید در مدارس از نمادها، رنگ ها و نشانه های شادی آور استفاده کرد. فضای مدارس ما به لحاظ فیزیکی برای دانش آموزان ایجاد نشاط نمی کنند. ساختمان مدارس در بیشتر موارد قدیمی و تا اندازه تخریب شده است. طراحی داخل کلاس ها نیز معمولا یکنواخت و کسالت آور است و در بیشتر موارد حتی کلاس های دانش آموزان درست و حسابی رنگ نشده است.
این کارشناس آموزش و پرورش در ادامه بر اهمیت پوشش دانش آموزان در ایجاد نشاط و شادی آنان تاکید کرد و افزود: رنگ و طرح لباس های فرمی که مدارس چه برای پسران و چه برای دختران در نظر می گیرند باید نشاط را برای دانش آموز به ارمغان آورد اما در بیشتر موارد پوشش دانش آموزان در مدارس قدیمی است و حتی رنگ های استفاده شده برای لباس ای فرم دانش آموزان رنگ های کدر و تیره است.
به گفته نیک نژاد یکنواختی نگاه های حاکم بر کتب درسی و روندهای آموزشی نیز معضل دیگری است که وضع را بدتر می کند. وی در این زمینه افزود: متاسفانه محتوای غالب کتاب های درسی در مدارس ما به روش بسیار خشکی ارایه شده و نوع تدریس معلمان نیز این شرایط را بدتر می کند، به گونه ای که دانش آموز باید سر کلاس بنشیند و به سخنرانی خشک معلم گوش دهد. این نوع از ارایه درس توسط معلمانی که آموزش کافی در زمینه نحوه ارایه دروس به دانش آموزان ندیده اند، رفته رفته علاقه و انگیزه را از دانش آموز می گیرد و دانش آموز را از درس و مدرسه دده می کند.
نیک نژاد اضافه کرد: تمرکز سیستم آموزشی نباید روی حفظ کردن، نمره و معدل باشد، بلکه باید با شاد و انگیزه بخش کردن دروس بر پرورش استعداد و خلاقیت در دانش آموزان مستعد متمرکز شود.

** غم را در مدارس نهادینه نکنیم
به اعتقاد کارشناسان، در کنار چالش هایی که ناخودآگاه جامعه ایران را به جامعه ای غمگین تبدیل کرده، نکته مهمی نیز وجود دارد که شاد نبودن را همواره به مردم تحمیل و تزریق می کند و آن این است که بر خلاف غم، شادی در جامعه ایران نهادینه و فرهنگ سازی نشده است. طبیعتا مدارس ایران نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
نیک نژاد در این باره به ایرنا گفت: یکی از مبانی آموزش و پرورش جدید، ایجاد هیجان در محیط آموزشی است؛ هیجان هایی که مبنای زندگی هستند و باعث پیشرفت در ابعاد مختلف زندگی می شوند. متاسفانه در نظام آموزشی ما هیجانات مثبت و منفی دانش آموزان اغلب سرکوب می شود و اجازه بروز پیدا نمی کند. یکی ازشکل های هیجان، شاد بودن و شاد زیستن است که در مدارس ایران کمتر دیده می شود. همه این موارد فضایی را در مدارس ایجاد می کند که بیشتر شاهد شادی زدایی در مدارس هستیم.
وی افزود: مسوولان در مدارس بیشتر از مراسم های عزاداری استقبال می کنند تا مراسم شاد. در مراسم های شاد اگر دانش آموزان بخواهند کمی بیشتر شادی کنند به سرعت جلوی این شادی گرفته می شود. این در حالی ست که مدارس باید بکوشند بیشتر از غم، شادی را میان دانش آموزان نهادینه کنند.
در همین چارچوب، چلک نیز با ابراز تاسف نسبت به نهادینه شدن غم در جامعه ایران گفت: در حالی که در هیچ کشوری به اندازه ایران بهانه برای شادی و نشاط وجود ندارد، در جامعه ما فرهنگ شادی هنوز تعریف نشده است؛ تا جایی که گاهی اوقات شادی در جشن ها و اعیاد ما شباهت عجیبی به عزاداری پیدا کرده است و این فرایند به دلیل تعریف نشدن شادی و ابزار شادی است.
رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران افزود: ما برای مراسم های عزاداری همواره برنامه ریزی داریم و ستاد تشکیل می دهیم اما در خصوص جشن ها و شادی ها، بیشتر دیده شده که این برنامه ریزی وجود ندارد. این وضعیت متاسفانه در مدارس نیز به چشم می خورد.
چلک در ادامه، فرهنگ سازی برای شادی را فقط وظیفه دولت و کارگزاران دولتی ندانست و نقش مردم و بخش های غیر دولتی را نیز در این امر بی بدیل توصیف کرد.
کلام آخر آنکه، شادی و نشاط موتور محرک جامعه ای خلاق، پویا و موفق است. برای ایجاد شادی فراگیر در جامعه اما مولفه های زیادی لازم است که بسترسازی برای شادی و نشاط از مهم ترین این مولفه ها است. بی شک کودکان و نوجوانان به عنوان آینده سازان این سرزمین، بخش مهمی از جامعه هستند که کیفیت بسترهای پرورشی و آموزشی آنان از خانواده گرفته تا مدرسه از حساسیت ویژه ای برخوردار است. از این رو مسوولان و تگذاران حوزه آموزش و پرورش باید جدی تر از قبل به این بایسته بنگرند.

ویژگیهای یک مدرسه شاد

نشاط و شادابی در مدرسه

نشاط و شادابی حلقه مفقوده در مدارس كشور